Kansen en uitdagingen in de EMEA

Midden Oosten

Als je vooruit wilt komen in een opkomende, complexe en veranderlijke regio als het Midden Oosten dan is inzicht in de cultuur essentieel voor jouw zakelijke succes.

Om te beginnen is het belangrijk te weten dat in de Arabische wereld er veel minder scheiding is tussen het privé- en het beroepsleven, daarom zijn persoonlijk contact en face to face communicatie van groot belang (van nog groter belang dan het in bijv. Europa al is!). Probeer geen zaken te doen via e-mail of telefoon, maar plan een fysieke afspraak. Je laat dan ook gelijk zien dat je graag zaken doet en bereid bent om daar dus ook moeite voor te doen… Kortom: face to face is the way to go!

Neem de tijd

Maar alleen met het laten zien van welwillendheid ben je er nog niet. Er zijn veel culturele verschillen die je enorm dwars kunnen zitten als je niet de moeite neemt je hier in te verdiepen. Neem nou zoiets vanzelfsprekends als de werkweek; die loopt bij ons meestal van maandagochtend tot vrijdagmiddag. Maar in het Midden-Oosten is vrijdag de heilige dag van de Islam en het vrijdagmiddag-gebed is het belangrijkste gebed van de week. Daarom valt het weekend in de meeste landen van het Midden-Oosten op vrijdag en zaterdag. Een essentieel verschil met de Nederlandse werkweek en je kunt je dus voorstellen dat je er niet goed opstaat als je een meeting in wil plannen op vrijdagmiddag.

Begrijp het belang van Buqra (morgen): Doe je horloge af als je bij de vergadering gaat zitten en stop het in je zak. Zolang jij nog niet belangrijk bent voor je potentiële partner, zul je moeten accepteren dat je je aan hen moet passen en dat andere, meer belangrijkere dingen en mensen voorrang krijgen op jouw schema. Steek dus je energie en tijd in het scheppen van vertrouwen, door te laten zien dat je op zoek bent naar een duurzame relatie en niet als een buitenlander die op zoek is naar een snelle deal. Als jij geen inzet toont, dan zullen zij van Inshallah (Arabisch voor ‘Als het Gods wil is’) af laten hangen wanneer iets zal gebeuren of wanneer je iemand te spreken krijgt. Met andere woorden: ze zijn niet van plan om zich ook maar enigszins in te zetten voor jou.

Zet je beste been voor

Oké, dus persoonlijk contact is belangrijk, je weet op welke dagen er zaken gedaan kunnen worden in het Midden-Oosten en je snapt dat je vertrouwen moet verdienen door moeite te doen en inzet te tonen. Dit is een goed begin maar we zijn er nog niet. We helpen je nog een eind op weg met de belangrijkste ‘Midden-Oosten etiquette’, zodat je zeker weet dat je met 1-0 voorstaat voordat je naar het Midden-Oosten afreist.

• Eet geen varkensvlees en drink geen alcohol in het bijzijn van moslims, zeker tijdens Ramadan is dit echt not done.
• Zorg dat je je schoenzolen of voetzolen niet laat zien als je zit, voet- en schoenzolen worden als vies en onrein gezien en dit wordt beschouwd als een belediging.
• Arabieren zijn over het algemeen erg gastvrij en bieden vrijwel altijd eten en drinken aan, accepteer deze gastvrijheid en geniet van alle heerlijkheden die het Midden-Oosten te bieden heeft.
• Gebruik je rechterhand om te eten en te drinken of voor het doorgeven van belangrijke papieren en raak niets of niemand aan met je linkerhand. Traditioneel gezien wordt de linkerhand alleen gebruikt voor persoonlijke hygiëne en is dit dus je ‘vuile’ hand.
• Vermijd gesprekken over politiek en religie en vraag een moslim ook niet naar zijn vrouw of dochter, maar vraag naar zijn familie in het algemeen.
• Schud handen zowel bij aankomst als vertrek, maar alleen als man! Wees je er als vrouw van bewust dat niet alle mannen een vrouw de hand willen schudden, fysiek contact met een vrouw waarmee je niet getrouwd bent is uit den boze! Wacht daarom altijd op het initiatief van de tegenpartij. Een vrome moslim zal zijn hand op zijn borst leggen en een lichte buiging maken. Vat dit ook niet op als belediging, het juist een teken van wederzijds respect.
• Let erop dat je nooit achteloos religieuze verwijzingen gebruikt in je speech of tijden de meeting (b.v. “Oh, God!”) Dit kan op zijn best als ongevoelig worden opgevat.

Afrika

De economie in Afrika is zich enorm aan het ontwikkelen en dat biedt kansen voor steeds meer ondernemers. Maar wat vaak vergeten wordt is dat Afrika geen land is, maar een continent met 54 verschillende landen die allemaal hun eigen culturele normen en waarden hebben en vaak ook nog hun eigen taal of zelfs meerdere talen. Dus samenwerking is hier echt ontzettend belangrijk. Ga partnerschappen aan met mensen die de markt én het land kennen. Zoek betrouwbare, lokale bedrijven en luister naar hun advies. (lees ook ons artikel over het vinden van de juiste lokale partner) De Afrikanen zeggen niet voor niets: “Wie snel wil zijn, moet alleen gaan. Maar wie ver wil komen, moet samenwerken”. Maar een goede samenwerking kan alleen stand houden als je elkaar als gelijkwaardige handelspartners ziet. Afrikanen gaan al decennia gebukt onder de vele vooroordelen en stereotypen, vooral door de vele berichten in de media over wat er allemaal mis is in het land. Onterecht wordt er nog steeds gedacht dat Afrika niets kan zonder ‘onze’ westerse hulp. Maar het tegendeel is waar: steeds meer Afrikanen hebben een goede opleiding afgerond en er wordt in het land volop geïnnoveerd.

Zet je westerse bril af

Maar natuurlijk gaat het zakendoen in Afrika anders dan in Nederland, dus zet je westerse bril af en dompel je onder in de gebruiken, normen en waarden van het prachtige en diverse Afrikaanse continent.

Zakelijke afspraken maken in een Afrikaans land is niet lastig en ingewikkeld, het is hooguit ‘anders’ dan wat je gewend bent. Wij leven een ontzettend gehaast leven, agenda’s worden vol gepland en elk vrij moment wordt gebruikt om geld te verdienen of om te netwerken. Dat is in Afrika inderdaad anders. Ze leven daar veel meer in het moment en zijn veel minder bezig met het hele concept ‘tijd’. Je zou je af kunnen vragen wie het slimmer aanpakt… Bij een zakelijke afspraak komen Afrikanen (meestal) wel op tijd, maar als je vervolgens afspreekt om de volgende dag te gaan lunchen, bijvoorbeeld 14:00 uur, dan kan het zomaar gebeuren dat je afspraak pas om 15:30 uur aan komt zetten. In Afrikaanse culturen is het nou eenmaal gebruikelijk om wat meer geduld te hebben als het gaat om sociale relaties. En daar hoort wachten nou eenmaal bij. Waarom, hoor ik je denken. Door te wachten en de tijd te nemen laat je zien dat je bereid bent om te investeren in een duurzame relatie. Eigenlijk heel slim dus.

Corruptie – dealbreaker?

Er zijn in Afrika inderdaad onbetrouwbare overheden. In Kenia is corruptie bijvoorbeeld een groot probleem, maar ook in Nigeria komt het regelmatig voor. Het is vooral van belang dat je je niet naïef opstelt en zo min mogelijk gebruikt maakt van verschillende tussenpersonen. Handel rechtstreeks met de eigenaar, die steelt namelijk niet van zichzelf.

Maar vergeet niet, corruptie is overal. Ook in Nederland hebben we hiermee te maken, denk hierbij aan de mondkapjesaffaire en daarnaast is ook de Nederlandse overheid niet altijd even betrouwbaar, zoals is gebleken bij de toeslagenaffaire. Wij Nederlanders hebben echter het geluk dat hier allerlei waakhonden controleren en toezicht houden op de naleving van allerlei wetten en regelgevingen, zeker ook op het gebied van privacywetgevingen en het beschermen van persoonsgegevens. Dit is in Afrikaanse landen (nog) niet goed geregeld.  Wat kan helpen is de Transparency Index (zie afbeelding hierboven), hier kun je checken of de overheid in een land goed functioneert en of corruptie succesvol wordt bestreden.

Stop met het altijd ‘beter te weten’

De tijd nemen, samenwerkingen aangaan en je bewust zijn van eventuele corruptie en hoe te handelen bij corruptie helpen je al een eind op weg op het Afrikaanse handelspad, maar je bent er nog niet. Wat zijn nou typisch Afrikaanse gebruiken, wat kan echt niet en wat moet je juist wel doen? We hebben de belangrijkste zaken voor je uitgezocht, dus sla ze op en dan sluit je zeker weten die deal!

• Afrikanen zijn erg behulpzaam, maar niet altijd even servicegericht. Dit moet je zelf afdwingen, anders kan een follow-up soms behoorlijk op zich laten wachten.
• Vertrouwen kost tijd, dus investeer in de relaties en laat zien dat je bereid bent om tijd vrij te maken en graag een duurzame relatie wilt ontwikkelen.
• Fouten toegeven zullen Afrikanen niet zo makkelijk doen. Ze hebben een groot eergevoel en veel trots, ze willen hun (potentiële) klanten graag tevreden houden. Dit in combinatie met hun eindeloze enthousiasme kan nog wel eens tot teleurstellingen leiden, omdat ze gemaakte afspraken simpelweg niet na kunnen komen.
• Draag de juiste kleding. De zakenkleding is vaak vrij informeel, luchtige nette kleding. Draag geen wit, vanwege het vele stof wordt dit veel te snel vies. Want een vlek of viezigheid op je kleding werkt enorm afleidend. Vermijd trouwens het dragen van ‘Madiba-overhemden’, dat is echt not done als westerling!
• Geef geen relatiegeschenken. Dit is niet gebruikelijk en zorgt ook alleen maar voor ongemakkelijke situaties.
• Vermijd gesprekken over politiek, apartheid of misdaad. De multiculturele samenstelling van Zuid-Afrika is bijvoorbeeld een zeer gevoelig onderwerp.
• In Nederland houden we van een strakke planning en van gestructureerd werken. Maar dat werkt in vele delen van Afrika niet, als je hier wat wil opstarten moet je er minimaal een jaar voor uittrekken. Zorg dat je betrokken bent, ga op zoek, praat met mensen en bouw een netwerk op. Laat zien dat je wil en dat je van plan bent om door te pakken. Vertrouwen kost hier tijd, dus hou vol en zet door.
• We moeten ons niet te veel met de Afrikaanse way of life Je kunt mensen niet helpen door alles voor ze te bepalen en op te willen lossen. Laat Afrikanen hun gang maar gaan, want door al dat goedbedoelde helpen houd je de armoede alleen maar in stand. In plaats daarvan moet je juist zakendoen, daarmee creëer je arbeidsplaatsen en kan er dus door de Afrikanen zelf geld verdiend worden. Op die manier heb jij je handel, en hebben zij de stabiliteit om te groeien en zich te ontwikkelen.

Europa

We staan er niet zo snel bij stil, maar ook binnen Europa hebben we te maken met een scala aan cultuurverschillen. Wil je zaken doen in Duitsland of Italië, dan is het net zo van belang dat je deze verschillen kent en ze ook respecteert als wanneer je zaken doet in Afrika of Saoedi-Arabië. Wij in Nederland bijvoorbeeld, vinden het ontzettend belangrijk dat je op tijd aanwezig bent op je afspraak en dat vinden ze in Italië ook (en in Duitsland hebben ze zelfs liever dat je vijf minuten te vroeg bent), maar in Frankrijk rekent niemand het je aan als je te laat komt. Belangrijke verschillen, omdat je maar één keer een eerste indruk kunt maken. En kom je te laat, dan sta je dus in Duitsland al met 1-0 achter.

First impressions matter

In Duitsland is hiërarchie op de werkvloer ontzettend belangrijk. Als de directeur aan het woord is, is iedereen stil en collega’s worden zelfs op volgorde van de hiërarchische ladder begroet. Ook betreedt de oudste gesprekspartner altijd als eerste de vergaderruimte. Italië houdt iets minder vast aan hiërarchie, maar ze hebben wel respect voor de ouderen, dus zorg dat je aandacht hebt voor de oudste deelnemer van de meeting. Veel belangrijker is het in Italië dan weer dat je schoenen en kleding draagt van goede kwaliteit. De man draagt een pak en vrouwen gaan vrouwelijk gekleed in een kokerrok, broekpak of jurk. Ook in Frankrijk is het dragen van gepaste kleding een must, maar dan wel zonder felle kleuren! Duitsland is daarin nog weer wat conservatiever: Nette kleding in een donkere kleur en vrouwen mogen vooral niet te bloot laten zien. In Nederland is kleding weer veel minder van belang, vooral in de creatieve sector kun je casual gekleed naar het werk gaan.

Ook op het gebied van communicatie zijn er talloze verschillen. Wij Nederlanders leren het al op de basisschool: steek je vinger op als je wat wil zeggen en wacht tot de ander uitgesproken is. Als we allemaal door elkaar gaan praten dan verstaan we er niets meer van namelijk. Ga je naar een zakelijke bespreking in Italië? Berg je dan maar, daar is het namelijk de normaalste zaak van de wereld om door elkaar heen te praten. De Fransen doen er nog een schepje bovenop: Zij onderbreken je te pas en te onpas om hun punt maar duidelijk te kunnen maken, voel je dus vooral niet beledigd als dit je overkomt. Ze vinden het dan wel weer ongepast als je te hard praat, dus zorg dat je in al je enthousiasme niet te hard gaat praten. In Duitsland verlopen de meetings een stuk georganiseerder, maar wel in het Duits. Hoewel het Engels steeds meer gebruikt wordt, is Duits nog steeds de voornaamste voertaal. Ook is het taalgebruik in Duitsland erg formeel en zakelijk. Mannen worden aangesproken met Herr [achternaam] en vrouwen met Frau [achternaam], tenzij ze zelf anders aangeven. En de gouden regel bij onze Oosterburen: Altijd ‘Sie’ (u), en nooit ‘Du’ (jij)!

Weet hoe je je moet gedragen

In Nederland groeten we elkaar, op het platteland zelfs als je elkaar niet kent. Op de werkvloer wordt dit ook van je verwacht, al is het maar met een knik of een glimlach. In Frankrijk is het gebruikelijk om elkaar kort – maar krachtig – de hand te schudden en in Italië kan het zelfs zo zijn dat je er een knuffel of twee zoenen op de wang bij krijgt. Maar ondanks deze amicale begroetingen houden Italianen werk en privé wel graag gescheiden. Geef dus niet te veel persoonlijke informatie vrij en houd kritiek voor je. Duitsers houden werk en privé ook graag gescheiden, maar met Fransen mag je dan wel weer heerlijk uitgebreid klagen over van alles en nog wat. Zij zijn ervan overtuigd dat het klagen namelijk zorgt voor een goede onderlinge band. En waar in Frankrijk meetings graag gepland worden tijdens de lunch, ze combineren in Frankrijk graag het nuttige met het aangename, vinden de Italianen dat je tijdens sociale gebeurtenissen juist niet over zaken hoort te praten.

Natuurlijk geldt ook voor Europa dat het niet te doen is om alle cultuurverschillen in één artikel samen te vatten, maar met bovenstaande informatie ben je toch al een mooi eind op weg. We hebben nog wel een aantal grappige en bijzondere verschillen voor je op een rijtje gezet. Reken maar dat je een goede indruk achterlaat als je laat zien dat je je verdiept hebt in de cultuur van het land!

• Duitsers ontvangen niet vaak complimenten over hun werk, ze zijn daarin erg terughoudend dus verwacht zeker geen lofzang als je goed werk hebt geleverd.
• Ga in Frankrijk aan het einde van de werkdag niet te vroeg naar huis, voor je het weet denken ze dat je lui bent!
• In Italië is het gebruikelijk om een cadeau mee te nemen als je uitgenodigd wordt bij je (potentiële) zakenpartner thuis. Geschikte cadeaus zijn chocolade of gebak. Neem je bloemen mee? Zorg er dan voor dat dit een even aantal is.
• Duitsers nemen de tijd voor een goede voorbereiding. Houdt dus rekening met een lange aanlooptijd.
• Fransen zijn trots op hun afkomst en hun taal. Is jouw Frans nou niet zo très bien? Verontschuldig je hier dan voor aan het begin van de meeting en laat eventuele e-mails of brieven even checken (door een vertaler bijvoorbeeld), ze hebben in Frankrijk namelijk een hekel aan spelfouten.
• In Italië kom je niet weg met een snelle panini achter je bureau. Eten doe je met je collega’s en niet alleen achter je laptop. Doe je dat wel, dan word je al snel als ‘asociaal’ gezien.
• Neem een relevant relatiegeschenk mee als je op gesprek gaat bij een Franse partner, bijvoorbeeld een toepasselijk boek.
• Duitsers schudden de handen altijd voorafgaand en na afloop van een meeting. Sommigen doen er ook nog een hoofdbuiging bij, doe dit zeker ook terug! Dit is namelijk een teken van wederzijds respect.
• Italianen zijn een trots volk en praten dus ook graag over hun familie, cultuur, kunst en natuurlijk het heerlijke Italiaanse eten. Gespreksonderwerpen als religie, politiek en de Tweede Wereldoorlog zijn dan weer not done.

Zo zie je maar, zelfs binnen de grenzen van het Europese continent zijn er grote, culturele verschillen als het aankomt op zakendoen. Dus het vergt een behoorlijke voorbereiding en verdieping in de cultuur van het land waar je je product op de markt wil brengen. Wij van Het Vertaalcollectief helpen je graag op weg in deze wirwar van cultuurverschillen, dus neem nu contact met ons op en dan gaan we graag met je in gesprek om te zien wat wij voor jouw internationale succes kunnen betekenen!