Een vertaalgeheugen - het technologische geheugensteuntje voor vertalers

Technology to the rescue

De vertaler hoeft het gelukkig niet allemaal zelf te onthouden, want daar is een speciale oplossing voor in het leven geroepen, namelijk het… [tromgeroffel] vertaalgeheugen! Ook wel Translation Memory (TM) genoemd. Een vertaalgeheugen wordt gebruikt om de efficiëntie en consistentie van het vertaalproces te vergroten. Tijdens het vertalen van een tekst worden tekstsegmenten (vertaalde woorden, zinnen of alinea’s) opgeslagen in een database, zodat ze eenvoudig kunnen worden hergebruikt bij toekomstige vertalingen. Maar hoe werkt zo’n vertaalgeheugen precies?

De ‘R2D2’ voor jouw vertaling

Zie een vertaalgeheugen als een persoonlijke vertaalassistent, een trouwe sidekick die nooit een woord vergeet. Wanneer een vertaler aan een nieuwe opdracht begint, doorzoekt deze assistent alle vorige vertalingen, op zoek naar tekstsegmenten die (gedeeltelijk) overeenkomen met de huidige tekst. En dat zijn niet alleen maar vertalingen van één vertaler, in tegendeel zelfs: in een Translation Memory kunnen vertalingen van meerdere vertalers worden opgeslagen – zeker bij grote projecten waar meerdere vertalers tegelijkertijd aan werken is dat erg handig. Als het vertaalgeheugen vervolgens een overeenkomst vindt, stelt hij deze voor en kan die gebruikt of bewerkt worden. 

Dit proces noemen we ook wel translation recall. Hierdoor wordt een hoop tijd bespaard, omdat diezelfde zin niet nogmaals vertaald hoeft te worden. Het is alsof de vertaler een fotografisch geheugen voor vertalingen heeft gekregen!

Consistency is key 

Een vertaalgeheugen bespaart niet alleen tijd – en dus geld -, het zorgt ook voor consistente vertalingen. En zoals eerder al benoemd, consistentie is een groot goed in de vertaalwereld. Maar hoe helpt een Translation Memory bij het consistent vertalen van je teksten? 

Eerder las je al dat een vertaalgeheugen eigenlijk een vertaalassistent is met een enorm olifantengeheugen. Als een vertaler de vertaling van een tekstsegment bevestigt, slaat de assistent dit op. Als diezelfde – of andere – vertaler op een later moment weer met jouw teksten aan de slag gaat, dan worden diezelfde vertalingen weer aangeboden voor tekstsegmenten die in beide teksten (gedeeltelijk) overeenkomen. Hierdoor worden te allen tijde dezelfde termen gebruikt, wat zorgt voor een professionele tekst met dat gewilde consistente taalgebruik. En je bespaart de vertaler ook nog eens bakken met tijd, omdat niet elke zin keer op keer opnieuw vertaald hoeft te worden. Daarnaast kunnen in het vertaalgeheugen meerdere vertalingen van hetzelfde segment opgeslagen worden, waardoor je ook bij een andere context de juiste vertaling er bij kan pakken.

Nog een voordeel van deze vertaalassistent: hij helpt ook met het bijhouden van terminologie en markeert nieuwe of onbekende termen die nog opgezocht en bevestigd moeten worden. Het is alsof je een persoonlijke glossary, je eigen verklarende woordenlijst, op commando kunt oproepen.

Goed voor de vertaler en jouw portemonnee

Met een vertaalgeheugen hoef je je dus nooit zorgen te maken over inconsistente vertalingen of onnodig tijdsverlies door repetitieve taken. En buiten het feit dat de vertaler sneller en effectiever kan werken, kun je als opdrachtgever – afhankelijk van je vertaalpartner – korting krijgen op repetitieve termen, zodat je niet telkens opnieuw hoeft te betalen voor diezelfde vertaling. Die herhaalde termen zijn dus niet alleen goed voor de kwaliteit van de tekst, maar ook voor jouw portemonnee. 

Mocht je je nou afvragen wat zo’n vertaalproject je wél gaat kosten? Lees dan ook onze volgende blog, daarin leggen we je haarfijn uit hoe de kosten voor een vertaalproject worden berekend. Dan weet je direct of er bezuinigd moet worden op de volgende bedrijfsborrel – of juist niet!