Een interview met onze oprichter Miles

Wil je de lezers kort wat over jezelf vertellen?

Natuurlijk! Ik ben tweetalig opgevoed door een Britse moeder en een Hollandse vader, en heb dus zelf altijd tussen de Nederlandse en Britse cultuur in gestaan. Al op jonge leeftijd namen mijn ouders mij mee op de veerboot naar Engeland en door de jaren heen ben ik heel close geworden met mijn Engelse nichten en neef. Ik beschouw hen als mijn halfzussen en halfbroertje. Als kind las ik echt álles wat los en vast zat.

Mijn middelbareschooltijd bracht ik door op een internationale boarding school in Engeland. Daar leefde ik samen met andere kinderen van over de hele wereld en hoorde ik de ganse dag vreemde talen. Hierdoor werd het schakelen tussen talen vanzelfsprekend. Naast het Engels leerde ik bijna vloeiend Duits spreken en pikte ik hier en daar wat Russische en Chinese (scheld)woorden op.

Die taalliefde zat er dus al vroeg in. Hoe kwam je dan in aanraking met de creatieve sector?

Terug in Nederland besloot ik om mijn Nederlands te verbeteren, studeerde ik geschiedenis en volgde ik mijn bachelor op met een master Engelse taal & Cultuur, met een specialisatie in Engelse letterkunde. Tijdens die opleiding was ik al actief als cultureel ondernemer binnen evenementen, liep ik stage bij De Nederlandse Opera & Het Nationale Ballet en zette ik o.a. Breder Blikveld op, een studenten-mentorenprogramma als brug tussen culturen.

Ik ging voor het eerst aan de slag als vertaler bij een vermaard theater en kunstencentrum in Antwerpen. Algauw kwam ik erachter dat de tone of voice van een cultuurvertaling heel anders is dan een gewone commerciële vertaling. Het is écht belangrijk dat je de makers kent en de boodschap achter de tekst begrijpt. Het vertalen zit ‘m niet alleen in correct taalgebruik, maar ook in het slaan van een brug tussen de organisatie en de doelgroep.

Klinkt eigenlijk heel logisch! Maar wordt dat vertalen nooit saai?

Dat denk ik niet. Een belangrijke bron van mijn liefde voor taal is: het vertellen van een goed verhaal. Zoals ik al zei, vrat ik als kind al boeken, maar ook films, van over de hele wereld. Ik ben nieuwsgierig naar mensen en de verhalen die ze te vertellen hebben, ongeacht waar ze vandaan komen . Daarin mag taal geen belemmering vormen, dus help ik graag die vertaalslag te maken. Verder kan ik enorm genieten van de poëtische kracht van taal, maar ook hoe taal ingezet wordt bij humor. Behalve van een goede grap hou ik ook van allerlei soorten comedy: de beste grappenmakers zijn taalvirtuozen. En als ze dat niet zijn, dan zijn het flauwe grappenmakers, ik noem verder geen namen.

Waarom heb je Het Vertaalcollectief opgericht?

Creatief vertalen is een vak apart en het vertalen van creatief werk wordt vaak onderschat. Samen met twee vrienden, die als schrijver en redacteur actief waren in de filmindustrie, merkten we dat we te vaak vertalingen tegenkwamen waarvan onze tenen krom gingen staan. Dus besloten we Het Vertaalcollectief op te richten. Wij bundelden onze krachten om samen met gelijkgestemde vertalers en correctoren de absolute (ver)taalspecialist te worden in de sector waar wij hart voor hadden, de creatieve industrie.

Door de opkomst van nieuwe media is het gebruik van treffende taal nóg belangrijker geworden. En de creatieve industrie kon bij die treffende taal wel wat hulp gebruiken, zo concludeerden wij tien jaar geleden. Verder vinden wij de ontwikkelingen van vertaaltools en -platformen de afgelopen vijftien jaar heel positief, maar bij sommige aanbieders gaat er wel iets verloren qua menselijkheid. Wij willen de mens weer in de vertaling terugbrengen, dus werken we met specialisten en niet met robots. Daarnaast vinden wij het belangrijk om kennis van zaken te hebben en opdrachtgevers inhoudelijk te kunnen helpen. Niet dat ze te maken krijgen met een projectmanager die ook maar een radertje in het geheel is en er zelf niets van begrijpt.

Het Vertaalcollectief richt zich vooral op de film/tv-, marcom- en food-industrie. Waarom juist deze industrieën?

Een belangrijke reden is het feit dat onze vertalers zelf creatievelingen en liefhebbers zijn, vaak werkzaam zijn (geweest) in deze industrieën en begrijpen hoe je een gevoel of intuïtie vertaalt. Met respect voor de boodschap. Als je binnen jouw sector een vertaling, redactie, ondertiteling of copywriting van niveau wilt, dan is het van belang een vertaler te vragen die ervaring heeft met relevante teksten. Dat leidt tot een tekst die de boodschap eer aandoet, en ook nog eens lekker loopt .

Hoe verloopt het proces van een vertaling (bij Het Vertaalcollectief)?

We beginnen bij het begin, een kennismaking. Bij Het Vertaalcollectief streven we naar méér dan een een-op-een vertaling: we gaan voor een tekst die de boodschap op de juiste manier overbrengt. We helpen je graag met de vertaling van een filmscript, boek, website of iets heel anders. Daarom luisteren we aandachtig naar jouw verhaal en willen we alles over je project weten, zodat we een toptekst kunnen leveren. Heeft je product, merk of bedrijf nog geen stijlgids? Dan stellen we die ook graag voor je op!

Dan gaan we over tot matchmaking. Wij begrijpen als geen ander dat bij creatief werk een creatieve vertaling hoort en dat expertise soms lastig te vinden kan zijn. Het Vertaalcollectief zoekt, toetst en verzamelt de beste freelancers uit de creatieve industrie. Uit ons adresboek vol toptalent kiezen wij de beste persoon voor jouw project. Daar hoef jij je dus geen zorgen over te maken. Wil je toch liever zelf kiezen? Dan leggen wij de beste kandidaten aan je voor en kun je aan de hand van hun portfolio zelf de meest geschikte vertaler kiezen.

Hierna komen we in het creatieve proces. Zodra we een deadline bepaald hebben, gaan we aan de slag. We werken het liefst met één vaste vertaler aan je project: iemand die jouw onderwerp en stijl steeds beter leert kennen naarmate ze meer voor je vertaalt. Een corrector zorgt ervoor dat elke komma goed staat en dat jouw briefing goed is opgevolgd. Is er spoed bij? Dan zetten we een team van meerdere vertalers in, met één eindredacteur die voor een zorgvuldig en consistent eindproduct zorgt. Voor tussentijdse vragen kun je terecht bij jouw persoonlijke projectmanager. Die zorgt ervoor dat alles gesmeerd loopt, je vertaling op tijd binnen is en dat alles perfect geleverd wordt.

Als laatste stap in het proces hebben we de feedbackronde. In 95% van de gevallen is de vertaling een schot in de roos en kunnen we samen door naar de volgende. Maar het kan ook zijn dat je nog wat aanpassingen wilt doorvoeren of met ons wilt sparren over een ander woord voor een industrieterm. We vinden het fijn dat je net zoveel waarde hecht aan je teksten als wij! We denken graag met je mee en staan altijd open voor feedback.

Met welke uitdagingen heb je als vertaalbureau in de huidige tijd te maken?

Uitdagingen zijn er zeker in deze branche, zoals de relatief kleine marges waarmee gewerkt wordt. Daarnaast zijn er organisaties en bedrijven die denken dat je een tekst wel even door Google Translate kan halen en die dan bij ons kunt aanleveren als redactieklus. Er is grote druk op de marcom-kant om zoveel mogelijk de prijs te drukken. En dan is er de tijdsdruk. Onze vertalingen moeten, ook met een doorlooptijd van één dag voor een grote tekst, simpelweg nog steeds altijd van de bovenste plank zijn. Ik vergelijk wat wij doen vaak met het werk van goede theatertechnici: we moeten feilloos, faciliterend en zo onzichtbaar mogelijk zijn. Want voor de eer of het geld hoeven we het niet te doen. Dan kun je beter een ander beroep uitoefenen.

Merk je ook verschil door de pandemie?

COVID heeft het met name moeilijk gemaakt voor onze opdrachtgevers in de culturele sector en bijvoorbeeld ook de dierenparken waar wij voor werken. Wij zijn deze partijen zoveel mogelijk tegemoet gekomen in de kostprijs, omdat wij erg met ze begaan zijn en begrijpen dat het in deze tijd niet makkelijk voor ze is. Het is jammer dat we wat minder vaak ‘live’ op bezoek kunnen voor een kennismaking, dat helpt toch ook wel als basis voor een samenwerking. Maar verder werkten we allemaal al jaren online, dus qua werkproces is er niet veel veranderd.

Over welke competenties moet een goede vertaler beschikken?

Een vertaler moet een native speaker in de doeltaal zijn, aantoonbare relevante ervaring hebben, goed onder hoge druk kunnen werken, productief zijn en afspraken nakomen, want deadlines zijn ons heilig! Verder moet je goed met constructieve en kritische feedback van onze correctoren omgaan, maar bovenal een prettig mens zijn. We vinden het belangrijk om met mensen te werken en geen robots zoals ik al eerder aangaf. Daarbij gaan wij goed op virtuele gezelligheid en humor!

Hoe is je team tot stand gekomen?

Wij verwachten allereerst van onze teamleden dat ze hetzelfde hart hebben voor de sector waarvoor we werken, net als taalliefde die wij zelf hebben. De eerste jaren ging het samenstellen van het team via via en soms nog steeds, want het kernteam is nooit heel groot geweest. Maar inmiddels wordt er ook regelmatig gesolliciteerd door mensen van buiten ons netwerk. En dat is maar goed ook, want nieuw bloed met nieuwe inzichten is ook belangrijk.

Welke technische ontwikkelingen heb jij meegemaakt binnen je vakgebied?

We hebben vooral veel te maken gehad met verschillende platformen. Dat wil zeggen een platform met geïntegreerde tools (zoals vertaalsoftware en -geheugen), waar onze opdrachtgevers hun content in kunnen uploaden. Het enorme voordeel dat wij aanbieden is dat opdrachtgevers bij ons niet vastzitten aan één specifiek platform of tool, met alle verborgen maandelijkse kosten van dien. Wij kunnen ze juist vrij adviseren over wat het beste werkt in hun specifieke geval. Er zijn ontzettend goede tools op de markt, maar niet elke tool is geschikt voor de manier van werken en de behoeftes van iedere opdrachtgever.

Hoe zijn deze ontwikkelingen van invloed geweest op het vak vertalen?

Alles gaat sneller tegenwoordig. Je moet constant aan staan en nog steeds 100% kwaliteit leveren.

Hoe ziet de toekomst van vertalers eruit denk jij?

Ik denk dat post-editing, een dienst die wij nu al leveren, ook in onze branche een steeds grotere rol gaat spelen. Het zal misschien niet voor elke opdracht gelden (een filmscenario leent zich hier bijvoorbeeld niet goed voor), maar wel voor standaard copy binnen onze sector met veel herhalingen. Ik verwacht dat we als vertalers steeds meer een adviserende rol zullen krijgen waarin de basisteksten die er al zijn steeds verder geperfectioneerd moeten worden, in plaats van “from scratch” vertalen.

Dank je wel voor je tijd Miles! Onze oprichter heeft je al een boel verteld over dit Amsterdamse vertaalbureau, maar we snappen het als je nog meer wilt weten. Wij staan altijd open om een (virtueel) kopje koffie met je te drinken en al je vragen te beantwoorden. Neem snel contact met ons op!