De Nederlandse taal kent veel spreekwoorden, uitdrukkingen en gezegden. Een groot aantal daarvan gaan over andere landen. Welke Nederlandse spreekwoorden over andere landen zijn er allemaal? Wij zetten een aantal van deze bekende spreekwoorden voor jou op een rijtje.
“Het Spaans benauwd krijgen”
Krijg je het ‘Spaans benauwd’? Dan maak je je ergens veel zorgen over. Spanjaarden zullen deze uitdrukking niet begrijpen als je hem letterlijk naar het Spaans zou vertalen. ‘Het Spaans benauwd krijgen’ gaat ver terug in de geschiedenis: naar de Tachtigjarige oorlog, toen het leger van Willem van Oranje de Spanjaarden opjaagde en in het nauw dreef. Daar kreeg onze vijand het natuurlijk wel benauwd van.
Leuk om te weten: het woord ‘Spaans’ betekende vroeger ook ‘hard, wreed en woest’. Uiteraard ook een gevolg van de Tachtigjarige oorlog, toen de Spanjaarden niet onze beste vrienden waren. Zo betekende ‘het Spaans hebben’: wreed behandeld worden, en ‘het Spaans maken’: het bont maken of te ver gaan.
“Rome is niet op één dag gebouwd”
De betekenis ligt voor de hand: als je een groot project aangaat, moet je geduld hebben en niets overhaasten. Maar wat wij interessanter vonden: wist je dat dit spreekwoord in verschillende talen over een andere stad (of steden) gaat? In Nederland wordt ook wel gesproken van ‘Keulen en Aken’ (in het Middelnederlands was zelfs Deventer het referentiepunt – toen een belangrijke stad), terwijl onze zuiderburen afwisselend Gent, Brugge en Brussel als voorbeelden nemen. Verder van huis hoor je de Russen eerder praten over Moskou en Fransen kiezen natuurlijk voor Parijs. Toch gebruiken al die talen óók Rome, omdat dat historisch gezien lang de belangrijkste stad van Europa was.
“Aan mijn lijf geen polonaise”
Op het eerste gezicht denk je niet aan een land als je dit spreekwoord ziet, wat zoveel betekent als ‘Laat me met rust, ik wil geen ingewikkeld gedoe’. Maar ‘polonaise’ is oorspronkelijk een bijvoeglijk naamwoord, dat zich uit het Frans laat vertalen als ‘Pools’. Een ‘polonaise’ was kleding van Pools ontwerp (voor zowel mannen als vrouwen), die erg strak bleek te zitten. Wilde je geen polonaise aan je lijf, dan betekende dat letterlijk dat je die strakke kleding niet wilde dragen. Later kreeg die strakke kleding een meer figuurlijke betekenis: druk of ingewikkeld gedoe. Tegenwoordig dragen we geen polonaises meer, maar we kennen het woord natuurlijk nog wel als de ‘dans’ (yep, ook van Poolse oorsprong) waarin je in een rijtje achter elkaar huppelt (en ondertussen vurig hoopt dat je geen bekende tegenkomt).
“Daar is geen woord Chinees bij”
Het spreekwoord ‘Daar is geen woord Chinees bij’ betekent dat een boodschap voor iedereen begrijpelijk is. Duidelijke taal, helder verwoord en voor iedereen verstaanbaar. Waar deze uitdrukking vandaan komt is niet bekend, maar vermoedelijk is hij ontstaan in de tijd dat Nederlanders begonnen te handelen met Chinezen. De Nederlanders konden geen woord Chinees verstaan, terwijl in andere vreemde talen er nog wel een mate van herkenning was. Als tijdens een gesprek iedereen kon begrijpen wat er gezegd werd, was daar dus geen woord Chinees bij.
Als vertaalbureau vinden we het natuurlijk leuk om te vermelden dat andere talen óók spreekwoorden hebben over onbegrijpelijke taal. In plaats van het Chinees kiezen de Engelsen en Zweden echter voor het Grieks, terwijl het IJslands een vergelijkbaar gezegde heeft met Hebreeuws in de hoofdrol. Duitsers kiezen het Spaans als onbegrijpelijke brabbeltaal, en in Italië snappen ze niets van het Arabisch. Zo zie je maar weer dat creatieve vertalers onmisbaar zijn voor goede communicatie!
Wij helpen je met begrijpelijke taal
Als Amsterdams vertaalbureau zijn wij thuis in vele talen en wij zorgen dat iedereen onze vertalingen kan begrijpen. Onze vertalers krijgen het niet Spaans benauwd van een spoedvertaling van of naar het Chinees (of Grieks!).
